Αγγειοκινητική και Φαρμακευτική ρινίτιδα©
Untitled Document
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην αντιμετώπιση των Αλλεργικών και μη αλλεργικών παθήσεων της μύτης
Δαμασκηνού 46, Κόρινθος 20100, Τηλ.2741026631, 6944280764, e-mail:pharmage@otenet.gr
www.gelis.gr, www.orlpedia.gr, www.allergopedia.gr, www.pharmagel.gr, www.gkelanto.gr
H φωτοπηξία ως μέθοδος θεραπείας της αγγειοκινητικής και της φαρμακευτικής ρινίτιδας©
Υπό Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη
Ρινίτιδα είναι μια φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης, που μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Υπάρχουν διάφορα αίτια ρινιτίδων . Η πιο διαδεδομένες ρινίτιδες είναι η αλλεργική ρινίτιδα, που οφείλεται σε ευαισθησία των πασχόντων σε διάφορα αλλεργιογόνα και η αγγειοκινητική ή μη αλλεργική ρινίτιδα ή χρόνια ιδιοπαθής ρινίτιδα, δηλαδή ρινίτιδα άγνωστης αιτιολογίας. Τα συμπτώματα που εκδηλώνει το άτομο που πάσχει από μια ρινίτιδα συνήθως είναι:
Μπούκωμα της μύτης (ρινική συμφόρηση), ρινόρροια (πρόσθια ή οπίσθια), πταρμούς και κνησμό. Υπάρχουν ασθενείς που παραπονούνται κυρίως για το μπούκωμα της μύτης τους, άλλοι παραπονούνται κυρίως για τη ρινόρροια και άλλοι για τους πταρμούς. Η χρόνια ρινίτιδα μπορεί να συνοδεύεται και από διαταραχές της όσφρησης ή και την εκδήλωση ρινικών πολυπόδων. Σύνηθες χαρακτηριστικό της ρινίτιδας είναι η φλεγμονή. Όμως ορισμένες μορφές ή υπότυποι της νόσου, όπως η αγγειοκινητική ρινίτιδα που με αυξανόμενο ρυθμό γίνεται γνωστή ως χρονία ιδιοπαθής ρινίτιδα, δηλαδή ρινίτιδα άγνωστης αιτιολογίας ή μη αλλεργική ρινίτιδα και η ατροφική ρινίτιδα δεν είναι κυρίως φλεγμονώδεις νόσοι [1].Πολλοί ασθενείς μπορεί να πάσχουν ταυτόχρονα από αλλεργική και μη αλλεργική ρινίτιδα.
Η αγγειοκινητική ρινίτιδα είναι μια χρόνια ρινίτιδα, που συνοδεύεται κυρίως από συμφόρηση του ρινικού βλεννογόνου χωρίς να υπάρχει λοίμωξη ή αλλεργία. Οι ασθενείς παραπονούνται συνήθως για μόνιμο μπούκωμα της μύτης. Όμως σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται ρινόρροια και πταρμοί. Η διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνεται κυρίως από την αλλεργική ρινίτιδα με τη βοήθεια των ενδοεπιδερμικών δοκιμασιών και των in vitro δοκιμασιών RAST.
Aν και οι υπάρχουσες μελέτες παραδοσιακά αναφέρουν την αναλογία της αλλεργικής προς τη μη αλλεργική ρινίτιδα ως 3:1, εν τούτοις οι σύγχρονες μελέτες αναφέρουν ότι το 87% των ασθενών με ρινίτιδα πάσχουν από μεικτή ρινίτιδα, δηλαδή από ένα συνδυασμό αλλεργικής και μη αλλεργικής ρινίτιδας[2].
Περιγράφονται δύο τύποι αγγειοκινητικής ρινίτιδας: 1. Αγγειοκινητική ρινίτιδα που επηρεάζεται και πυροδοτείται από τις αλλαγές του καιρού και της θερμοκρασίας [VMR(w/t)]. 2. Αγγειοκινητική ρινίτιδα που επηρεάζεται και πυροδοτείται από την εισπνοή αερογενών ερεθιστικών ουσιών [VMR(ir)],. Μέχρι στιγμής δεν έχει εντοπιστεί κάποια βιολογική οδός, με την οποία εκδηλώνονται τα συμπτώματα και ούτε υπάρχει κάποια ειδική θεραπεία αντιμετώπισής τους [3]. Σε νευρομορφολογικές έρευνες που έγιναν σε 64 ασθενείς με αγγειοκινητική ρινίτιδα, που υπέστησαν υποβλεννογόνια αγγειοτομή των κάτω ρινικών κογχών και βιοψία του βλεννογόνου αποδείχτηκε η παρουσία βλεννογονικής αποσυμπαθητικοποίησης (mucosal desympathization) ιδίως σε ασθενείς μεταξύ των 51 και 70 ετών [5].
To μπούκωμα της μύτης ανακουφίζεται προσωρινά με τη χρήση ενδορρινικών τοπικών αποσυμφορητικών, που μπορούν να χορηγηθούν υπό μορφή ρινικών σταγόνων ή σπρεϊς. Η διάρκεια της δράσης των τοπικών αποσυμφορητικών διαρκεί 2-3 ώρες, οπόταν ο ασθενής υποχρεώνεται να ξαναχρησιμοποιήσει το τοπικό αποσυμφορητικό. Η συνεχής χρήση του τοπικού αποσυμφορητικού πέραν των 5-7 ημερών δημιουργεί εξάρτηση του ασθενούς από το αποσυμφορητικό με επακόλουθο και τη δημιουργία φαρμακευτικής ρινίτιδας [6]. Έτσι ο ασθενής πάσχει ταυτόχρονα από αγγειοκινητική και φαρμακευτική ρινίτιδα. Η θεραπεία της φαρμακευτικής ρινίτιδας θα ήταν εύκολη, αν υπήρχε μόνον αυτή.
Η αγγειοκινητική ρινίτιδα είναι άγνωστης αιτιολογίας, αλλά αποδίδεται σε υπερευαισθησία του ρινικού βλεννογόνου προς τον εισπνεόμενο ξηρό αέρα, τους ατμοσφαιρικούς ρύπους, τη βρώση καυτερών καρυκευμάτων, τη λήψη οινοπνευματούχων ποτών, την έκθεση των πασχόντων σε συναισθηματική υπερένταση και τη λήψη διαφόρων φαρμάκων.
Τα τοπικά ενδορρινικά κορτικοστεροειδή μερικές φορές μπορεί να δράσουν ανακουφιστικά. Η χρήση ενδορρινικού κορτικοστεροειδούς όπως η φουορική φλουτικασόνη (fluticasone furoate) αποδείχτηκε αναποτελεσματική στην αγγειοκινητική ρινίτιδα που επηρεάζεται από τον καιρό και τη θερμοκρασία [VMR(w/t)] [3]. Ανεξάρτητα από αυτά, δεν είναι εύκολη η εφαρμογή της συνεχούς χρήσης όχι μόνο ενός κορτικοστεροειδούς, αλλά και οποιουδήποτε φαρμάκου σε μια νόσο χρόνια. Η ενδορρινική υδροχλωρική αζελαστίνη χρησιμοποιείται τόσο στην αλλεργική, όσο και στην μη αλλεργική αγγειοκινητική ρινίτιδα [4].
Το μπούκωμα της μύτης στην αγγειοκινητική ρινίτιδα είναι επακόλουθο της μόνιμης συμφόρησης του βλεννογόνου των κάτω ρινικών κογχών. Τούτο γίνεται ορατό αμέσως κατά την απλή ρινοσκόπηση και λεπτομερέστερα με την ενδοσκόπηση, αφού πρώτα επαλειφθεί ο ρινικός βλεννογόνος με επιφανειακό αναισθητικό και αποσυμφορητικό.
Χειρουργική θεραπεία της αγγειοκινητικής ρινίτιδας
Το μπούκωμα της αγγειοκινητικής ρινίτιδας μπορεί να αντιμετωπιστεί με χειρουργικές τεχνολογίες όπως το holmium- YAG laser (μήκος κύματος 2.09 mcm) και το erbium-activated glass-based fiber laser scalpel (μήκους κύματος 1.56 mcm)[2], οι διάφορες συσκευές υπεηχοπηξίας και φωτοπηξίας.
Η φωτοπηξία ως μέθοδος μόνιμης αποσυμφόρησης των κάτω ρινικών κογχών συνεπεία αγγειοκινητικής ή μη αλλεργικής και φαρμακευτικής ρινίτιδας
Το ρύγχος του φωτοοδηγού εφάπτεται στην κεφαλή της ρινικής κόγχης τουλάχιστον 6 φορές επί 1.0-1.5 δευτερόλεπτα |
Η φωτοπηξία με τη χρήση υπέρυθρης ακτινοβολίας αποτελεί μιαν απλή, ασφαλή και αναίμακτη μέθοδο θεραπείας της χρονίας ρινίτιδας που συνοδεύεται από συνεχές μπούκωμα του ρινικού βλεννογόνου και ιδίως των κάτω ρινικών κογχών και εφόσον η φαρμακευτική θεραπεία είναι αναποτελεσματική. Η αποτελεσματικότητά της φωτοπηξίας οφείλεται στο γεγονός ότι πήζει το αγγειακό πλέγμα του βλεννογόνου της κάτω ρινικής κόγχης.
Συσκευή φωτοπηξίας Redfield |
Για να εφαρμοστεί η φωτοπηξία αναισθητοποιείται επιφανειακά ο βλεννογόνος των κάτω ρινικών κογχών εισάγοντας ένα τολύπιο βάμβακος που έχει εμβραχεί με διάλυμα ξυλοκαΐνης 10% και δύο σταγόνες ξυλομεταζολίνης 0.1%.
Το τολύπιο του βάμβακος με το αναισθητικό και το αποσυμφορητικό αφήνεται μέσα στη ρινική κοιλότητα για 10 περίπου λεπτά.
Στη συνέχεια αφαιρείται, γίνεται πρόσθια ρινοσκοπία και διακρίνεται η σμίκρυνση της κάτω ρινικής κόγχης, η οποία είναι έτοιμη να δεχθεί τη φωτοπηξία.
Η συσκευή της φωτοπηξίας φέρει αυτόματο χρονοδιακόπτη με τον οποίο ρυθμίζεται ο χρόνος που πρέπει να έλθει σε επαφή το ρύγχος του φωτοοδηγού με το βλεννογόνο της κεφαλής της κάτω ρινικής κόγχης (1.0 to 1.5 seconds).
Ακολούθως, με τη βοήθεια του ρινοσκοπίου εισάγεται το ρύγχος του φωτοοδηγού στη ρινική θαλάμη και εφάπτεται άμεσα στο βλεννογόνο. Μόλις το ρύγχος ακουμπήσει την κεφαλή της κάτω ρινικής κόγχης ασκείται ελαφρά μηχανική πίεση και ταυτόχρονα ο γιατρός πατάει το διακόπτη της συσκευής για να ανάψει ο λαμπτήρας της φωτοπηξίας.
Το φως του λαμπτήρα της συσκευής φωτοπηξίας διαρκεί, όσο χρόνο έχει ρυθμιστεί με το χρονοδιακόπτη. Συνήθως δεν χρειάζονται περισσότερες από έξι επαφές για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μετά το τέλος της διαδικασίας της φωτοπηξίας συνιστάται στον ασθενή ο καθαρισμός του ρινικού βλεννογόνου με υπέρτονο διάλυμα φυσιολογικού ορού ουδετέρου pH, όπως το Osmoclean nasal spray (Βλέπε www.pharmagel.gr)].
Φωτοπηξία της κεφαλής της αριστερής κάτω ρινικής κόγχης σε ασθενή με μη αλλεργική ρινίτιδα. Η φωτοπηξία γίνεται με επιφανειακή τοπική αναισθησία, τοποθετώντας για 10 λεπτά μέσα στη ρινική κοιλότητα τολύπιο βάμβακος, που έχει εμποτιστεί με διάλυμα Xylocaine 10%. Γίνονται 5-10 επιθίξεις με το ρύγχος του φωτοοδηγού στην κεφαλή της κάθε κάτω ρινικής κόγχης. Η διάρκεια της φωτοπηξίας είναι 15 λεπτά (στο χρόνο αυτό περιλαμβάνεται ο χρόνος δράσης της Xylocaine). Η μέθοδος είναι αναίμακτη και ανώδυνη. Η μύτη παραμένει ελαφρώς μπουκωμένη για 5 ημέρες και στη συνέχεια φεύγει το μπούκωμα και απελευθερώνεται η ρινική αναπνοή, χωρίς να υποτροπιάσει το μπούκωμα. Με τη φωτοπηξία θεραπεύεται και η φαρμακευτική ρινίτιδα συνεπεία της μακρόχρονης χρήσης τοπικών αποσυμφορητικών στη μύτη, σε δύο συνεδρίες. Πρώτα γίνεται φωτοπηξία στη δεξιά κάτω ρινική κόγχη και μετά 6 ημέρες γίνεται φωτοπηξία στην αριστερή. Η τεχνική αυτή επιτρέπει να παραμείνει η δεξιά ρινική θαλάμη ελαφρώς μπουκωμένη λόγω της φωτοπηξίας για 5 ημέρες, ενώ στην αριστερή ρινική θαλάμη μπορεί ο ασθενής να χρησιμοποιήσει το τοπικό αποσυμφορητικό, που του έχει δημιουργήσει τη φαρμακευτική ρινίτιδα και έτσι να μπορεί να αναπνέι σχετικά καλά από τη μύτη του. Τη δεύτερη εβδομάδα η δεξιά ρινική θαλάμη, στην οποία έγινε η φωτοπηξία της κατω ρινικής κόγχης της λειτουργεί φυσιολογικά, χωρίς την ανάγκη χρήσεως τοπικού αποσυμφορητικού, ενώ γίνεται η φωτοπηξία στην αριστερή κάτω ρινική κόγχη. Τώρα ο ασθενής αναπνέι ελεύθερα από τη δεξιά ρινική θαλάμη και σε 6 ημέρες θα αναπνέι και από την αριστερή, χωρίς να έχει την ανάγκη χρήσεως του τοπικού αποσυμφορητικού, από το οποίο ήταν εξαρτημένος. |
Γίνονται τρείς ψεκασμοί στο κάθε ρουθούνι, κάθε τρείς ώρες για 15 ημέρες. Επίσης η επανεπιθηλιοποίηση του βλεννογόνου των ρινικών κογχών επιταχύνεται, αν αμέσως μετά από κάθε καθαρισμό της μύτης με το Osmoclean nasal spray γίνονται τρείς ψεκασμοί στο κάθε ρουθούνι με το Rhinosisam nasal spray (σησαμέλαιο, μαστιχέλαιο, βιταμίνη Ε) για τέσσερις εβδομάδες (Βλέπε www.pharmagel.gr).
Ποτέ δεν χρειάζεται να γίνεται πωματισμός της μύτης. Οι ασθενείς μπορεί να αναφέρουν την εκδήλωση ήπιου οιδήματος το πρώτο 24ωρο, που γρήγορα υποχωρεί και ακολουθείται γρήγορη συρρίκνωση της κεφαλής της κάτω ρινικής κόγχης, αποκατάσταση της ρινικής αναπνοής, που κατά κανόνα διαρκεί μόνιμα.
Με τη φωτοπηξία των κεφαλών των ρινικών κογχών μπορεί να εξασφαλιστεί μια μόνιμη αποσυμφόρηση των κάτω ρινικών κογχών και η θεραπεία της αγγειοκινητικής ρινίτιδας ή η ταυτόχρονη θεραπεία της αγγειοκινητικής και φαρμακευτικής ρινίτιδας.
Τεχνικές πληροφορίες της συσκευής φωτοπηξίας Redfield
Με το χρονοδιακόπτη της συσκευής φωτοπηξίας καθορίζεται ο χρόνος της επιθυμητής επαφής του ρύγχους του φωτοοδηγού πάνω στην κεφαλή της κάτω ρινικής κόγχης, που συνήθως ρυθμίζεται να είναι 1.0 έως 1.5 δευτερόλεπτα.
Τοποθετείται το άκρο του φωτοοδηγού στο επιθυμητό σημείο της κεφαλής της κάτω ρινικής κόγχης και πατιέται ελαφρά ο διακόπτης της συσκευής.
Ενεργοποιείται έτσι η εκπομπή φωτός από το λαμπτήρα και διέλευσή του από το φωτοοδηγό. Η εκπομπή του φωτός σταματάει αυτομάτως, ανάλογα με τη ρύθμιση που έχει γίνει στο χρονοδιακόπτη.
Μπορεί να επαναληφθεί αυτή η διαδικασία, όσες φορές χρειάζεται (συνήθως έξι φορές), αφήνοντας κενό μεταξύ δύο επαφών τουλάχιστον 5 δευτερολέπτων. Το ρύγχος του φωτοοδηγού καθαρίζεται από το υλικό που έχει προσκολληθεί επάνω του με μια στεγνή γάζα. Υπάρχουν διάφορα μεγέθη φωτοοδηγών. Το ρύγχος του φωτοοδηγού προστατεύεται από άθραυστο ζαφείρι και έτσι δεν κολλάει ιστός επάνω του. Μετά τον πέρας της φωτοπηξίας αφήνεται ο φωτοοδηγός να κρυώσει, αφαιρείται και αποστειρώνεται με κάποιο υγρό ψυχρό απολυμαντικό. Η φωτοπηξία δεν πρέπει να γίνεται σε χώρο που υπάρχει κάποιο εύφλεκτο αναισθητικό.
Βιβλιογραφία
1. Quan M, Casale TB, Blaiss MS. Should clinicians routinely determine rhinitis subtype on initial diagnosis and evaluation? A debate among experts. Clin Cornerstone.2009;9(3):54-60.
2. Svistushkin VM, Ovchinnikov IuM, Nikiforova GN, Bankhaeva ZB, Rudenko MV, Detochka IaV. Experience with the use of surgical lasers for the treatment of patients with upper respiratory tract and ear diseases.Vestn Otorinolaringol. 2009;(4):36-9.
3. Jacobs R, Lieberman P, Kent E, Silvey M,
Locantore N, Philpot EE. Weather/temperature-sensitive vasomotor rhinitis may be refractory to intranasal corticosteroid treatment. Allergy Asthma Proc. 2009 Mar-Apr;30(2):120-7.
4. Berger WE. Pharmacokinetic characteristics and safety and tolerability of a reformulated azelastine hydrochloride nasal spray in patients with chron
ic rhinitis. Expert Opin Drug Metab Toxicol. 2009 Jan;5(1):91-102.
5. Svatko LG, Batyrshin RG, Batyrshin TR. The role of neurovegetative disturbances in the clinical picture and treatment of vasomotor rhinitis. Vestn Otorinolaringol. 2008;(6):17-9.
6. Archontaki M, Symvoulakis EK, Hajiioannou JK, Stamou AK, Kastrinakis S, Bizaki AJ, Kyrmizakis DE. Increased frequency of rhinitis medicamentosa due to media advertising for nasal topical decongestants. B-ENT. 2009;5(3):159-62.
Βλέπε πληροφορίες για το Osmoclean Ηypertonic nasal spray και το Rhinosisam nasal spray στο: www.pharmagel.gr
Τελευταία Ενημέρωση (Δευτέρα, 08 Ιανουάριος 2018 10:00)